Η Ρένα Τριανταφύλλου για το "Αχ-έρων", από την παρουσίαση στην Αθήνα

Μία συλλογή, έξι αγαπημένοι πυρηνικοί συμβολισμοί στο πρώτο βιβλίο της Χρυσάνθης Ιακώβου με τίτλο ‘Αχ- έρων’ από τις εκδόσεις Vakxikon.gr: καλοκαίρια, άνεμος, φιλί, φθορά, φως και σκοτάδι.

Σκοπός μου να μας μεταφέρω στον ποιητικό λόγο και τις εικόνες του βιβλίου. Να μας ταξιδέψω όπως με ταξίδεψε. Να μας προκαλέσω να αναμετρηθούμε με ανεκπλήρωτους έρωτες και τις απολυτότητες της ζωής σε αντίθεση με τη θνητή μικρότητα. Να μας φέρω αντιμέτωπους με τη φθορά και το κόστος του αποχωρισμού.

Όταν διάβασα τη συλλογή παρασύρθηκα, ταυτίστηκα, εν-συναισθάνθηκα και χαμογέλασα πολλές φορές οφείλω να πω, καθώς έκλεινα και εγώ συνωμοτικά το μάτι στην προσπάθεια της Χρυσάνθης να χωρέσει τον εαυτό της στο όλον, να αφεθεί στη ροή αλλά και να επιβιώσει αυτής. Να κρατήσει την αυτοσύστασή της ανεπηρέαστη από τις αναπόδραστες αλλαγές. Να αφαιρέσει άλλοτε με χειρουργική ακρίβεια και άλλοτε βίαια τα χάρτινα κομμάτια άλλων από το σύνολό της, κρατώντας τυχόν ψήγματα ακεραιότητας.

Από την άκρη του γκρεμού σου θα πιαστώ

την ηδονή του ιλίγγου

κατάματα μες στο λυγμό της νύχτας να κοιτάξω,

ζαριές ανώφελες

πάνω σε μία τσόχα χάρτινη από αναπάντητα γιατί

χαράζει σκληρά την ύστατη ώρα των αποχωρισμών

[..]

-η συντριβή μου δύναμη,

το κύμα που δεν τόλμησε

μια λέξη να προφέρει

Η ευάλωτη ύπαρξη εν μέσω ματαιότητας και της μικρότητας εν γένει. Το κέντρο που κλονίζεται από τη (μη) αμοιβαιότητα στον έρωτα σε παραλίες με τρωτές αμμουδιές και στίγματα, χρώματα και αρώματα που καλύπτονται από αδηφάγα κύματα συμπαντικής τρωτότητας.

Ταυτόχρονα, ένας αέναος αγώνας ανεξαρτησίας ή μάλλον αυτοεξάρτησης στο αναγκαστικό ερωτικό “μαζί”. Μία να πιάνεσαι και μία να αποδεσμεύεσαι. Μία να ρέεις και μία να συρ-ρέεις και πολλές να ακολουθείς πολύβουα καραβάνια, περιπλανώμενος ατομοκεντρικά στη συντροφικότητα. Σε στενή αναμέτρηση με το χρόνο… Το ρολόι… Τα ατελείωτα τικ τακ των πολλών ζωών που βρίσκονται και χάνονται καθημερινά στο χωροχρόνο…

Να μετράω αιωρούμενη από τους δείκτες

τα λεπτά, τις ώρες , τα χρόνια τις ζωές.

Πολλές ζωές,

7,8,16,25,

όλες δικές σου.

Οι φθίνουσες πορείες και η φαυλότητα κύκλων. Το “φθηνό” κάθε προσωπικής Ιθάκης ως πλάνη αυτοεκπλήρωσης. Κάθε Ιθάκη και μία ρεαλιστικά αδύναμη στοχοθεσία ή μια “θρασύτατη” προσπάθεια επικράτησης της μονάδας στα σύνολα και τα υποσύνολα. Ο στόχος, η μάχη, η λίμνη των ευχών και τα τελειωμένα κέρματα.

Μας είχανε σωθεί τα κέρματα,

μας είχαν εξάλλου τελειώσει και οι ευχές

από τους πιο εύστοχους και αγαπημένους μου στίχους μέσα από το ποίημα ‘Φθινόπωρο’.

Ακόμη, το ποτάμι και η μόνιμη ροή… Πόσο άραγε είναι εφικτό να ακουστούν οι φωνές της ποιήτριας και οι εκκωφαντικές της σιωπές στα φάσματα του φθίνοντος χρόνου; Επιθυμεί να φωνάξει, να σωπάσει, να ζήσει, να προστατευτεί, να ρέει με τις εποχές, τα καλοκαίρια και τα βράδια με το φως του φεγγαριού, άλλοτε αθεράπευτα ρομαντική και άλλοτε μια μάζα ανεξάντλητου δυναμικού. Μία ήρεμη δύναμη…

Ταυτίστηκα με την κραυγή αγωνίας της, η οποία παραπαίει ανάμεσα στον ελαφρύ βηματισμό προς τη ζωή και την απότομη βουτιά στη ζώσα πραγματικότητα. Ήχοι και συλλαβές, σύμφωνα και φωνήεντα φερέφωνα συναισθημάτων και υπαρξιακών αγωνιών εν μέσω συχνής παραφωνίας και προσωπικής αστοχίας .

Περιμένοντας την άνοιξη να ’ρθει,

μα δεν είδα το χειμώνα

----------------------------------

Και εμείς είμαστε ιστορία

σε έναν κόσμο που γυρίζει θλιμμένα

διαπιστώνει στο ποίημα της ‘Διέξοδος’ :

Και ούτε που το’ξερα

βάδιζα χρόνια για να σε συναντήσω

κι ούτε που το’ξερα,

χάραξα μόνη μου το δρόμο για να σε φτάσω […]

Η προσπάθεια γείωσης όταν η ψυχή και η καρδιά θέλουν να ίπτανται, σε άλλο κόσμο, ουτοπικό. Το φως της ημέρας και οι αμέτρητες εικόνες νύχτας. Τα αναπόδραστα απέναντι. Οι διακοπτόμενες πορείες ανθρώπων κατά τα ξεβράσματά τους από τα απρόβλεπτα κύματα του ρεαλισμού και της ωμής πραγματικότητας. Εν μέσω όλων αυτών η Χρυσάνθη κάνει αναστροφές, θαρραλέα u–turns μπροστά στο αδιάλλακτο κάθε μετάβασης που απαιτεί σθένος ψυχής. Με ένα κινητό κέντρο βάρους, όταν προκύπτουν εκρήξεις από τις ενώσεις αλλά και πυροτεχνήματα σε απύθμενους ουρανούς.

Ο κύκλος και η φαυλότητά του. Η φαυλότητα και ο κύκλος της. Γύρω- γύρω όλοι και στη μέση η ανυπεράσπιστη -πλην θαρραλέα- ανθρώπινη φύση. Επιτομή όλων των παραπάνω το ποίημα ‘Η πτώση’. Ξέρετε, όντως, «καμιά φορά το άδειο είναι πιο αβάσταχτο από το γεμάτο» και το φωτεινό πιο κοντινό από όσο τολμάμε να απλώσουμε και να φτάσουμε…

Κλείνοντας θα πω κάτι που πάντα μου έρχεται στο μυαλό σε περιπτώσεις αυτοέκφρασης μέσω ποίησης. Για την ακρίβεια, θα δανειστώ τα λόγια του T.S. Eliot, τα οποία και μνημονεύω συχνά σε περιπτώσεις αυτοέκφρασης μέσω ποίησης.

«Η Ποίηση δεν είναι η απελευθέρωση των αισθημάτων, αλλά η δραπέτευση από τα αισθήματα. Δεν είναι η έκφραση της προσωπικότητας αλλά η δραπέτευση από την προσωπικότητα. Αλλά θα πρέπει κανείς να έχει αισθήματα και προσωπικότητα για να θέλει να δραπετεύσει από αυτά».

Δεν ξέρω αν πρόκειται αποκλειστικά για τάσεις φυγής, ξέρω όμως ότι πρόκειται για προσπάθεια αφομοίωσης στον κόσμο και απελευθέρωσης της ενέργειας εκεί που η ψυχή επιθυμεί. Ας γίνει η ποίηση αφορμή για θαρραλέες περιπετειώδεις πτήσεις, μόνο με διδακτικές αναταράξεις και σταθμούς συνάντησης με τον εαυτό…

Ρένα Τριανταφύλλου

Από την παρουσίαση του βιβλίου Αχ-έρων στην Αθήνα

15 Φεβρουαρίου 2014