Αμάντα Μιχαλοπούλου

"Αυτό που χρειάζεται η σημερινή κοινωνία είναι επιστροφή στη γλώσσα, στην πεποίθηση ότι μέσω της γλώσσας αλλάζει ο κόσμος"

 

Πείτε μου λίγα λόγια για το νέο σας μυθιστόρημα, "Μπαρόκ", που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Καστανιώτη.

Είναι μια μυθιστορηματική αναζήτηση του εαυτού ή μάλλον των εαυτών που μας απαρτίζουν. Μια γυναίκα που μικραίνει αντί να μεγαλώνει επιλέγει πενήντα επεισόδια από τη ζωή της που συνδέονται οργανικά μεταξύ τους και κατεβαίνει από τα πενήντα της χρόνια ως την εφηβεία της κι ως το πρώτο μπουσούλημά της στο κτήμα των παππούδων της. Και τελικά ξαναχώνεται στην κοιλιά της μαμάς της.

Τι καινούργιο θεωρείτε ότι προσθέτει το "Μπαρόκ" στη βιβλιογραφία σας;

Είναι ένας ακόμη τρόπος να μιλήσω για ζητήματα ταυτότητας. Ο τρόπος αλλάζει, όχι η έμμονη ιδέα. Ανέκαθεν έγραφα για το ποιοι είμαστε, ιδίως όταν νομίζουμε ότι ξέρουμε ποιοι είμαστε, ενώ στην πραγματικότητα ο εαυτός που παρουσιάζουν οι ήρωες της λογοτεχνίας, αλλά και οι αληθινοί άνθρωποι, είναι ένα τσιμεντωμένο κατασκεύασμα. Χρειάζεται μεγάλες περιπέτειες -αληθινούς σεισμούς- για να σπάσει.

Ποια ανάγκη σας ικανοποιεί η συγγραφή του "Μπαρόκ" - δεδομένου ότι το βιβλίο έχει και αυτοβιογραφικά στοιχεία;

Αν μιλήσω υφολογικά θα πω για την ανάγκη πειραματισμού με τη γλώσσα. Πώς μιλάει μια γυναίκα που μικραίνει, που χάνει στρώματα γλωσσικής εμπειρίας; Όσο για τα αυτοβιογραφικά στοιχεία, επιμένω ότι η αυτοβιογραφία υπάρχει παντού και πουθενά, στις μεγάλες μυθοπλασίες, στην ποίηση, ακόμη και στα δοκίμια που γράφουμε. Αν η Ρεμπέκα Σόλνιτ δεν είχε συναντήσει σε ένα πάρτι τον άντρα που νόμιζε πως τα ξέρει όλα, δεν θα είχε γράψει το σπαρταριστό “Men explain things to me”. Η εμπειρία αλλά και η φαντασίωση (που είναι επίσης εμπειρία κατά τη γνώμη μου) βρίσκονται στον πυρήνα κάθε ενδιαφέρουσας αφήγησης. Οι καλοί συγγραφείς, ακόμη κι όταν γράφουν για το Βυζάντιο ή τους Ίνκας, παραχώνουν στην αφήγηση στρώματα εμπειρίας δικής τους.

Τι θεωρείτε πως λείπει αυτή τη στιγμή από τα ελληνικά γράμματα; Τι είναι αυτό που χρειάζεται από άποψη λογοτεχνίας η σημερινή κοινωνία;

Τίποτα δε λείπει. Και ταυτόχρονα όλα λείπουν. Με αυτή την έννοια υπάρχει χώρος για πειραματισμό, για καινούργια κείμενα και ιδέες. Αυτό που χρειάζεται η σημερινή κοινωνία είναι επιστροφή στη γλώσσα. Στη σημασία και την αξία της γλώσσας. Στην πεποίθηση ότι μέσω της γλώσσας αλλάζει ο κόσμος.

Τι είδους αλληλεπίδραση οφείλει να έχει ο συγγραφέας με την κοινωνία στην οποία ζει; Έχει χρέος να αναλάβει κάποιον ρόλο ως πνευματικός άνθρωπος;

Να γράφει ήσυχα -ή λιγότερο ήσυχα- τα βιβλία του. Να κάνει ό, τι καλύτερο μπορεί όταν γράφει. Και όταν δεν γράφει.

Τι είναι αυτό που δεν έχετε βγάλει ακόμα στην επιφάνεια ως συγγραφέας; Υπάρχουν ευσεβείς συγγραφικοί πόθοι;

Ξέρω πως υπάρχει ένα πηγάδι, σε όλους μας άλλωστε. Τώρα τι θα τραβήξεις, πόσο τυχερός θα είσαι, είναι το μεγάλο μυστήριο. Νομίζω πως θα γράψω καλύτερα στο μέλλον. Έχω καταλάβει κάποια πράγματα για το πώς λειτουργεί ο κόσμος, η γλώσσα. Κάθε μέρα μαθαίνω. Και ξεμαθαίνω. Είναι απαραίτητο να ξεμάθεις για να εγκατασταθούν νέες συνήθειες, νέες λέξεις και τρόποι.

Ποιος σκοπός κρύβεται πίσω από την συγγραφή ενός βιβλίου; Θέλετε να κάνετε μια δήλωση, να εκφράσετε μια κοσμοθεωρία ή πρόκειται απλώς για εσωτερική ανάγκη;

Η έκφραση εσωτερική ανάγκη με κάνει πάντα να γελάω, επειδή μου θυμίζει χομπίστα. Δεν έχω πρόβλημα με τους χομπίστες, απλώς παίρνω τη λογοτεχνία πολύ σοβαρά. Το βιβλίο γράφεται κάθε φορά επειδή γράφεται. Επειδή δε γίνεται αλλιώς. Στη δική μου περίπτωση δε συμβαίνει βάση σχεδίου. Υπάρχει μια ενόχληση, ένας πόνος (μερικές φορές κυριολεκτικός σωματικός πόνος) που μαλακώνει όταν βρω τον πυρήνα, ο οποίος είναι σχεδόν πάντα μια υπαρξιακή ερώτηση υπό μορφή πλοκής.

Πόσο και με ποιον τρόπο θεωρείτε πως έχει συμβάλει η συγγραφή στη διαμόρφωση της προσωπικότητας σας; Ποια ήταν η Αμάντα Μιχαλοπούλου όταν εξέδωσε το πρώτο της βιβλίο και ποια είναι η Αμάντα Μιχαλοπούλου σήμερα;

Ήμουν πάντα συγγραφέας χωρίς βιβλία. Όταν κοιτούσα το χαλί στο σαλόνι μας και έφτιαχνα ιστορίες. Όταν έγραφα εκθέσεις ή ποιήματα στο Γυμνάσιο. Όταν έγραφα άρθρα δημοσιογραφικά και ονειρευόμουν ότι θα μετατρέψω το ρεπορτάζ σε διήγημα. Νομίζω ότι το "Μπαρόκ" εξερευνά με πλάγιους αλλά και ευθύτατους τρόπους το ερώτημα που θέτετε.

Επόμενα συγγραφικά σχέδια;

Μια νουβέλα και ένα μυθιστόρημα. Λοξοκοιτάω, πότε προς το ένα, πότε προς το άλλο. Προς το παρόν διαβάζω αρκετά, επειδή το μυθιστόρημα είναι αρχαιοελληνικό, έχει πολλή έρευνα…

Συνέντευξη στην Χρυσάνθη Ιακώβου / Αναδημοσίευση απο το 45ο τευχος του vakxikon.gr