Οι απόκριες, η Κυριακή της συγχώρεσης και η Σαρακοστή

Ξεκινά η Σαρακοστή λοιπόν και αρχίζει η νηστεία. Τυπικά δηλαδή ξεκινά η περίοδος που δεν τρώμε κρέας και πέφτουμε με τα μούτρα στα νηστίσιμα. Λέγοντας νηστίσιμα μη φανταστούμε τώρα καμιά στέρηση, απλώς αυτό που θα φάμε να μην έχει κανένα αυγό μέσα ή τίποτα βούτυρα και το κασέρι να είναι σόγιας. Αυτά για τους σκληροπυρηνικούς -οι υπόλοιποι απλώς δεν τρώνε κοψίδια και μουσακά, αλλά τρώνε ψάρι αβέρτα. Κάποτε μάλιστα άκουσα και μια ακόμα πιο ωραία άποψη περί νηστείας: "ε τώρα τι είναι αυτό με τη νηστεία, δηλαδή απαγορεύεται να φας λάδι, αλλά επιτρέπεται να φας ελιά;".

Η λέξη νηστεία βγαίνει από το στερητικό "νη" και το "εσθίω" που θα πει τρώω, άρα κάνω νηστεία θα πει δεν τρώω. Όχι δεν τρώω-πεθαίνω της πείνας, αλλά δεν τρώω-ακολουθώ έναν καθαρό τρόπο διατροφής, καθαρίζω τον οργανισμό μου από κάποιες τροφές, αισθάνομαι τη στέρηση της γαστρονομικής απόλαυσης και ηδονής. Αυτό βέβαια από μόνο του -τουλάχιστον από θρησκευτικής άποψης- δε λέει τίποτα: η νηστεία πρέπει να γίνει παράλληλα με τον εξαγνισμό από όλων των ειδών τις σωματικές ηδονές, αλλά και με την αποχή από κακές σκέψεις και πράξεις, τον πνευματικό εξαγνισμό δηλαδή.

Η Σαρακοστή είναι η περίοδος προετοιμασίας -πνευματικής και σωματικής- ώστε να βρούμε την κάθαρση και την Ανάσταση το Πάσχα. Αντ' αυτών εμείς τι κάνουμε; Κόβουμε το κρέας και τρώμε γύρο από σόγια.

Θα μου πεις ο καθένας κάνει ό,τι γουστάρει και μπράβο του και δε θα δώσει λόγο σε κανέναν. Αλλά και πάλι μου κάνει εντύπωση πόσο πολύ μας αρέσει να προσκολλόμαστε στους τύπους και να χάνουμε την ουσία. Τα έθιμα, οι παραδόσεις και οι πατροπαράδοτες συνήθειες είναι τόσο παντοδύναμα και μας ενθουσιάζουν τόσο πολύ που τα έχουμε αναγάγει σε μόδα και σε αφορμή για επίδειξη. Καμιά φορά και σε πανηγύρι.

Ξαφνιάζομαι πάντα με τη λύσσα και την υστερία που γλεντάμε στα καρναβάλια, σαν να είναι η τελευταία μας διασκέδαση πριν τη σύνεση της Σαρακοστής. Την Καθαρά Δευτέρα την έχουμε κάνει πάρτι στη φύση και στις ταβέρνες και μια ωραία ευκαιρία να πάμε κάπου για τριήμερο. Για να μην πω για την 25η Μαρτίου -τη μοναδική μέρα μέσα στη Σαρακοστή που επιτρέπεται να φάμε ψάρι- που καταναλώνουμε το μισό Αιγαίο, λες και τον υπόλοιπο χρόνο δεν μπορούμε να φάμε μπακαλιάρο. Έχουν ένα λαογραφικό ενδιαφέρον αυτά από τη μια, από την άλλη είμαστε για γέλια.

Κι όλα αυτά καλά, αλλά φέτος είδα και το άλλο: την Κυριακή πριν την Καθαρά Δευτέρα πόσταραν όλοι στο fb κάτι φωτογραφίες ότι ζητούν συγχώρεση από όσους πλήγωσαν, γιατί είναι η Κυριακή της συγχώρεσης. Πάρτε ένα τηλέφωνο σε αυτούς που πληγώσατε, παιδιά, αν θέλετε να σας συγχωρήσουν, το fb δε δίνει άφεση αμαρτιών.

Οπότε τι να είναι άραγε πιο τίμιο: να ψάξουμε την ουσία των πραγμάτων ή να αφήσουμε και τους τύπους κατά μέρος;