Μήπως το παρακάνουμε με το politically correct;

Διανύουμε εποχή μεταβατική, εποχή κρίσιμη, ίσως πολύ πιο κρίσιμη από τις προηγούμενες. Όχι μόνο γιατί πάρα πολλές χώρες περνούν οικονομική κρίση ή γιατί ο πλανήτης μοιάζει κάθε μέρα έτοιμος να εκραγεί, αλλά γιατί έχει έρθει ο καιρός για αλλαγές και για αναθεώρηση ιδεών.

Η θέση της γυναίκας στη σημερινή κοινωνία, τα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων, η προστασία των ζώων, η αποδοχή των αλλόθρησκων και των αλλοεθνών είναι μερικά μόνο από τα θέματα που συζητιούνται συνεχώς και για τα οποία μοιάζουν σιγά-σιγά να αλλάζουν οι στερεότυπες αντιλήψεις. Μια ανάγκη για ισότητα, μια πιο απελευθερωμένη αντίληψη μοιάζει να είναι διάχυτη (την ίδια -ειρωνικά- στιγμή που οι φανατισμένοι, οι οπαδοί των θεωριών συνομωσίας και οι ακροδεξιοί αυξάνονται).

Το ίδιο συμβαίνει και με ένα σωρό άλλα ζητήματα. Όλες αυτές οι δειλές αλλαγές έχουν κάνει, θαρρείς, πολύ αυστηρά τα όρια στο τι πρέπει να λέμε. Οι διαφημίσεις, οι σειρές, τα δημοσιογραφικά κείμενα δεν πρέπει να προσβάλλουν καμία κοινωνική ή φυλετική ομάδα. Αστεία και εκφράσεις, που μέχρι πριν λίγα χρόνια ήταν αποδεκτά ή ακόμα και κουλ, σήμερα θεωρούνται απαράδεκτα αν έχουν οποιουδήποτε είδους ρατσιστικό περιεχόμενο. Είναι πλέον πάρα πολύ εύκολο, ειδικά στα social media, να χαρακτηριστείς ρατσιστής, σεξιστής, μισαλλόδοξος.

Κοντολογίς, διανύουμε την εποχή του politically correct. Πρέπει να λέμε αυτό που είναι "σωστό"  και να φερόμαστε όπως "πρέπει".

Παρόλο λοιπόν που μοιάζουμε να οδεύουμε σε απελευθέρωση από στερεότυπα και ταμπού, γιατί τόση "λογοκρισία"; Γιατί γίναμε πιο άκαμπτοι, πιο ευέξαπτοι, λιγότερο ανάλαφροι; Είναι η εποχή μας -και η γενιά που την χαρακτηρίζει, οι millennials- συντηρητική τελικά; Και μήπως υπερβολική;

Σε μεταιχμιακές εποχές πάντα τα πράγματα είναι λίγο οξυμένα, ακούγονται πολλές φωνές, τα λόγια μπερδεύονται, οι ιδέες είναι ρευστές, οι γνώμες δεν έχουν διαμορφωθεί ακόμα. Υπάρχουν οι μετριοπαθείς, υπάρχουν οι πιο ένθερμοι, υπάρχουν και οι ακραίοι. Μέσα σε όλα αυτά, και οι υπερβολές παίζουν τελικά τον ρόλο τους. Αν δεν περάσεις έστω για λίγο στο άλλο άκρο, αν δεν ενστερνιστείς, έστω προσωρινά, μια ακραία άποψη, πώς θα καταλάβεις ότι η άποψη που ισχύει μέχρι σήμερα έχει παλιώσει; Δυστυχώς, καμιά φορά χρειάζεται και η υπερβολή για να καταδείξεις το πρόβλημα, για να ταράξεις τα νερά, για να κάνεις τον διάλογο να ξεκινήσει.

Προς το παρόν ναι, σε κάποια ζητήματα έχουμε περάσει στο άλλο άκρο. Αλλά αυτό προφανώς είναι το απαραίτητο στάδιο για να επέλθει η ισορροπία και να βρεθεί η χρυσή τομή. Είμαστε τυχεροί που μέσω του internet και των social media έχουμε τη δυνατότητα να ζήσουμε όλες τις ζυμώσεις από κοντά. Ευκαιρία λοιπόν να ανοίξουμε λιγάκι το μυαλό μας.

(Περιοδικο Ser-Free, τ.48, Απριλιος 2018)