«Ο λογιστής», του Μίκη Αναστασίου (Εκδόσεις Ενύπνιο, 2021) – κριτική βιβλίου

Ζωή σε τέλμα

Της Χρυσάνθης Ιακώβου / Αναδημοσίευση απο το περιοδικό Fractal

Ο Θανάσης είναι ένας σαραντάχρονος αλκοολικός λογιστής, που δεν είναι καθόλου ευχαριστημένος από τη ζωή του. Με τον καλύτερό του φίλο, τον Μάνο, τον συνδέει μια παράξενη σχέση αγάπης-ζήλιας, ενώ η γειτόνισσά του, η Μαρία, είναι το μόνο πρόσωπο που φαίνεται να ταράζει κάπως τα νερά της άχαρης ζωής του.

Ένα μυθιστόρημα που επικεντρώνεται στις (ερωτικές και όχι μόνο) σχέσεις του πρωταγωνιστή και καταφέρνει να μας παρουσιάσει αρκετά γλαφυρά το αδιέξοδο ενός συνηθισμένου άντρα που δεν έχει αποκτήσει τη ζωή που ονειρεύεται. Ο Θανάσης είναι ένας τύπος τόσο κοινός που θα μπορούσε να είναι οποιοσδήποτε από εμάς: δεν είναι δα και τόσο δύσκολο να καταλήξεις μόνος και δυστυχισμένος στα σαράντα σου χρόνια.

Έχοντας ως παρηγοριά το αλκοόλ, ο ήρωάς μας δυσκολεύεται να βγει από το τέλμα στο οποίο έχει περιπέσει η ζωή του, δεν είναι αρκετά δυναμικός για να πάρει γενναίες αποφάσεις σχετικά με τη δουλειά του, ενώ στις σχέσεις του με τους ανθρώπους φαίνεται να λειτουργεί εντελώς σπασμωδικά, σχεδόν παράλογα σε κάποιες περιπτώσεις.

Έχει ενδιαφέρον πάντως ότι ο χαρακτήρας του πρωταγωνιστή φτάνει στα όρια του αντιπαθητικού, ωστόσο αυτό δεν σε απωθεί από το βιβλίο – απεναντίας, ο συγγραφέας έχει σκιαγραφήσει αρκετά καλά τον ήρωά του, χωρίς εξωραϊσμούς και με απόλυτο ρεαλισμό. Εξάλλου, αυτός φαίνεται να είναι και ο στόχος του βιβλίου: να μπούμε βαθιά στην ψυχοσύνθεση του ήρωα, στις σκέψεις του, στα συναισθήματά του, στη μοναξιά του.

Με μια πρώτη ανάγνωση ίσως θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι ένα βιβλίο για την αναζήτηση της ευτυχίας (ή για την έλλειψή της), αλλά με μια δεύτερη βλέπουμε ότι δεν είναι η ευτυχία το λογοτεχνικό ζητούμενο, αλλά κάτι άλλο: η αδυναμία του ανθρώπου να χτίσει τη ζωή του όπως τη θέλει, να κάνει σωστές επιλογές, να αναλάβει δράση και πρωτοβουλίες, να αντισταθεί στην αυτοκαταστροφή. Αυτό δεν είναι εξάλλου το πιο κοινό δράμα της ανθρώπινης ύπαρξης;

Ο «Λογιστής» είναι ένα μάλλον χαμηλόφωνο μυθιστόρημα, χωρίς ανατροπές ή εξάρσεις, που καταφέρνει ωστόσο να διατηρεί αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη χάρη στον ρεαλισμό του και στην ειλικρίνειά του – και στην ενδιαφέρουσα χρήση της γλώσσας επίσης.